Tüm yemeklerin potansiyel lezzetini artıran soslar, mutfakların vazgeçilmezidir. Farklı kıvamlarda ve farklı içeriklerde üretilen soslar; etlerden salatalara, kuru baklagillerden tatlılara kadar pek çok gıdaya katılır. Dünden bugüne soslar, mutfak kültürü için büyük önem teşkil etmiş olup oldukça geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Bu nedenle yemekte sos kullanımı bir uzmanlık alanıdır. Ancak yine de soslar hakkında genel bilgi edinmek yararınıza olacaktır.
Temel soslar, hemen her yemek türünde karşınıza çıkabilir. Bugün mutfaklarda kullanılan çikolata sos, Demi glace, jalapeno gibi pek çok sos türü aslında birkaç ana gruptan türemiştir. Krem rengi olarak da bilinen beşamel sos; yağ, un ve sütten elde edilir. Beşamel; tavuklardan pirzolaya, sebzelerden makarnalara kadar pek çok yemekle kullanılabilir. Beşamel sos türünden; ballı hardal, Mornay, Soubise gibi farklı türler de elde etmek mümkündür. Beşamelin dahil olduğu grupta olan, benzer bir şekilde hazırlanan beyaz sosun tarifinde ise süt yerine balık, tavuk gibi etlerden elde edilen et suyu kullanılır. Köri ve mantar türleri beyaz sosun türevleridir.
Domates sosları da hemen her yemekte kullanılır. Bu nedenle en popüler sos türüdür. Kıvam arttırıcılar, türlü baharatlar ilave edilerek yapılan domates sosları sıklıkla makarnalarda kullanılır. Ayrıca kırmızı etten yapılan yemeklere de katılmaktadır. Çemen sos, bolonez, acı sos, Creole ve Cevizli çemen sos domates ile yapılan sos çeşitleridir. Sarı soslar kategorisine dahil olan Hollandez ise tereyağ, yumurta sarısı ve limon suyu karışımıyla elde edilir. Hollandez soslar, çoğunlukla sebze ve balık yemeklerinde kullanılır. Bununla beraber Hollandez gibi emülsiyon olarak üretilen sıvı yağ temelli soslar da birçok gıdada kullanılır. Örneğin Ranch sos mayonezden türeyen sıvı yağ temelli bir sos türüdür.
Ekşi soslar pek çok yemek türünde kullanılabilir. Nar ekşili sos ve erik ekşili sos özellikle sebzelerin kullanıldığı yemeklerle tam uyum yakalamaktadır. Nar ekşisinin organik örnekleri olduğu gibi, glikoz şurubu ve koruyucu içeren muadilleri de bulunur. Organik nar ekşisi, birçok yemek türünde kullanılır. Organik nar ekşisi, konsantre olmayan nar suyundan elde edilir. Ayrıca isot sos elde etmek için de organik nar ekşisi kullanılabilir. Nar ekşisi denildiğinde ilk olarak akla çiğ köfte gelir. Çiğ köftelerin lezzeti, çoğunlukla nar ekşisiyle artırılır. Çiğ köftesiyle beraber, mercimek köftelerine de organik nar ekşisi sıkılır. Bulgur ve mercimek ana malzemelerinden yapılan bu köfte türünde, nar ekşisi kullanılarak kombine lezzete ulaşılır.
Aperatif besinlerden olan kısır, nar ekşisi kullanılmadan eksik kalır. Organik nar ekşisi, dilenirse kısır yapımı sırasında harcının üzerine dökülebilir veya sonradan üzerine ilave edilebilir. Ayrıca çeşitli biber dolmalarına, patlıcan yemeklerine bir miktar nar ekşisi katılabilir. Hemen her salata türüne de organik nar ekşisi gezdirilebilir. Özellikle yeşili bol Akdeniz salatasına nar ekşisi katılabilir. Erik ekşili sos ile de özellikle sulu yemekler lezzetlendirilebilir. Erik ekşili sos kullanılarak Malatya kısırı, kiraz yaprağı sarması, ekşi köfte gibi yemekler yapılabilir. Ayrıca tıpkı nar ekşisi gibi erik ekşili soslarla da çeşitli salata türlerinin lezzeti artırılabilir. Havuçlu roka salatası, buğday salatası, peynir salatası erik ekşili sosun sıklıkla kullanıldığı salata türleridir.
Soya sosu kullanılarak birçok yemek türü yapılabilir. Soslar arasında yoğun kıvamıyla öne çıkan soya sosu fermente gıdalar arasındadır. Kavrulmuş tahıl, soya fasulyesi, su ve tuzdan oluşan soya sosu, dünya mutfağına Uzak Doğu’dan miras kalmıştır. Ayrıca yüksek antioksidan içeriğiyle de insan sağlığı açısından yararlıdır. Fakat aynı zamanda içerdiği yüksek tuz oranı sebebiyle de çok tuzlu soslar arasında bulunur. Bu nedenle özellikle tansiyon hastaları tarafından dikkatli tüketilmesi gerekir.
Özellikle kızarmış tavuk ile soya sosu muhteşem bir uyum sağlayacaktır. Bunun yanında noodlelara katılabilir. Havuç, soğan, brokoli gibi sebzelerin yanında karides, midye gibi deniz ürünleriyle de çeşitlendirilen bu erişteler, soya sosu ile muhteşem bir lezzet kazanır. Deniz ürünlerinde de sıklıkla soya sosu kullanılır. Üzerinde katılacak soslar bakımından oldukça bol seçeneği olan makarnalara da soya sosu katılarak farklı aromalar elde edilebilir.
Yemeklerinize lezzet katacak farklı sos çeşitlerine Trendyol yağ ve sos kategorisinden ulaşabilirsiniz.
