Baharat
Baharatlar, yemeklere renk ve kokularının yanı sıra aromalarını katarak çeşni görevi görür. Günümüzde yemeklerde kullanılan yüzlerce baharat çeşidi bulunur. Geleneksel Türk mutfağının merkezinde yer alan baharatlar, yemeklerden tatlılara, reçellerden turşulara kadar birçok tarifin lezzet kaynağı olarak görülür. Sofralarımızdan aşina olduğumuz karabiber başta olmak üzere 7 çeşit baharat Anadolu kültürünün kimliğini oluşturur. Her evde bulunan baharatlar, lezzet bileşeni olmanın yanında birer şifa kaynağı olarak da görülür. Orta Çağ Avrupasında eczacılıkta kullanılan baharatlara, bu yönleri ile de çok değer verilir. Geçmişte şifacıların sıklıkla başvurduğu ürünler, ilerleyen yıllarda daha da değer kazanır. Günümüzde ise çaylara katılan baharatlar, soğuk algınlığı, grip, nezle ve öksürük gibi rahatsızlıkların belirtilerini hafifletmek için kullanılır. Farklı baharat markaları tarafından üretilen ürünleri satın almak ve Trendyol fırsatlarından faydalanmak için alışverişe hemen başlayabilirsiniz.
Baharat Tarihçesi ve Saklama Koşulları
İnsanlık tarihinin en eski tüketim maddelerinden biri olan baharatların çıkış yeri Hindistan olarak kabul edilir. Geçmişin en işlek kervan yollarının önemli ticaret mallarından biri olan baharatlar, son 2000 yıl içinde uzun savaşların çıkmasına da sebep olur. Kristof Kolomb'un Hindistan'a ulaşmak için çıktığı sefer ise Amerika kıtasının keşfi ile sonlanır. Orta Çağ Avrupası'nda eczacılıkta kullanılması baharatların kıymetlenmesine neden olur. 20 yüzyılın ilk yarısına kadar lüks tüketim maddesi olarak görülen tarçın, mahlep, muskat ve karanfil gibi baharatlar, geçmişte sadece zenginlerin sofralarına lezzet katarken taşımacılığın gelişmesi ve refah seviyesinin artması ile birlikte herkesin erişebildiği birer ürün olur. Günümüzde online siparişle alınabilen ürünleri, Trendyol avantaj ve fırsatlarından faydalanarak uygun fiyatlar ile satın alabilirsiniz.
Dünya üzerinde bulunan bir milyonu aşkın bitki türünün sadece yarısı tanınır. Bunlar içerisinde üç bin tanesi doğrudan yemek için üretilirken, yüz bin tanesi ise yabani olduğu halde gıda olarak kullanılmaya devam edilir. Anadolu'da ise on bin civarında olan bitki türünün üçte biri endemik, bunun %30'u ise aromatik bitkilerden oluşur. Tüm Avrupa'da on iki bin bitki çeşidi olduğu göz önüne alındığında Anadolu'nun endemik zenginliği bir hayli dikkat çeker. Ancak bu zenginliğin başka bir önemi daha bulunur. Aromatik güce sahip bu bitkiler nesillerdir kuşaktan kuşağa aktarılır ve zengin mutfak kültürünün altyapısını oluşturur. Trendyol'da satın alabileceğiniz karışık baharat, çörek otu, kuş üzümü ve çam fıstığı gibi ürünler Anadolu kültürüne has baharatlar arasında yer alır.
İstanbul ise eski çağlardan bu yana İpek Yolu üstündeki önemli ticaret merkezleri arasında yer alır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde misyonu değişmeyen kent, tarihi Mısır Çarşısı ile tüm baharatların alınıp satıldığı önemli bir merkez olmaya devam eder. Osmanlı baharatı ise o günlerden kalma lezzetler arasında yer alır. Saray mutfağında fark yaratmak isteyen kuşçubaşıların yadigarı olan Osmanlı baharatı, günümüzde hala yemeklere lezzet katmaya devam eder. Osmanlı mutfağında sık kullanılan diğer baharatlar; tarçın, mahlep tozu ve muskat olarak bilinir. Saray mutfağının değere verdiği lezzetlendiriciler her ne kadar ilk başlarda gıdaları korumak ve taze tutmek için kullanılmış olsa da zamanla lezzet artırıcı yönleri keşfedilerek Osmanlı mutfağı doğar.
Baharat Çeşitleri ve Özellikleri
Yeryüzünde bini aşkın baharat çeşidi bulunur. Baharat türleri, toz, tane ve kurutulmuş olarak 3 farklı yapıya ayrılır. Kuş üzümü ve çam fıstığı tane baharatlar arasında yer alır. Toz olarak satılan baharatlar, renklerine göre ayrı bir sınıflandırmaya tabi tutulur. Kırmızı baharatlar, safran ve kırmızıbiber türevlerinden elde edilen türler arasında yer alır. Yeşil baharatlar ise nane ve kekik benzeri bitkilerden elde edilir. Bir diğer renk sınıflandırması ise turuncu baharat ve türevlerini kapsar. Zerdeçal, köri ve zencefil ülkemizde en çok tanınan baharat türleri arasında yer alır. Kimyon, toz tarçın ve yenibahar ise kahverengi baharatlar arasında en çok tüketilen ürünler olarak bilinir.
Baharatlar ve aromatik bitkiler sık sık birbirleri ile karıştırılır. Aromatik bitkiler de tıpkı baharatlar gibi öğütülmüş, parçalanmış ve kurutulmuş olarak satılır. Yaprak ve çiçeklerinden faydalanılan aromatik bitkiler, yemekler, çay karışımları ve sosların yapımında kullanılır. Zahter, adaçayı, ıhlamur, yasemin ve fesleğen aromatik bitkiler arasında yer alır. Baharatlar çoğunlukla tropikal bölgelerde, aromatik bitkiler ise farklı iklim tiplerinde yetişir. Aromatik bitkiler yemeklere son aşamada ilave edilerek aromalarını kaybetmeleri önlenir. Baharatlar ise daha keskin aromalara sahip oldukları için yemekler pişirilmeye başlandıktan hemen sonra ilave edilir. Farklı baharat markaları tarafından üretilen her iki ürün grubu da ideal saklama koşullarında uzun süre dayanırlar.
Baharatlar arasında yer alan bazı çeşitler ise sınıflandırmaların dışında tutulur. Bunlar arasında mavi haşhaş ve zahter önemleri ile dikkat çeker. Mahlep tozu ve muskat baharat tipleri arasında en kıymetli ürünler olarak bilinir. Sucuk baharatı ve benzeri karışık baharat tipleri ise bambaşka kimyaları ile diğer baharatlardan ayrılır. Farklı birkaç baharatın bir araya geldiği sucuk baharatı esasen çiğ eti terbiye ederek pişirmek için kullanılır. Gene bir başka karışım olan tavuk baharatı ise çiğ eti ateşte pişirmeden önce terbiye etmek için hazırlanır. Tavuk baharatı ile bekletilen çiğ etler, baharatların lezzetli aroması ile olgunlaşır, pişmeye hazır hale gelir. Kömbe baharatı ise Anadolu'ya ait yöresel çeşniler arasında yer alır. 7 farklı baharatın karışımından elde edilen kömbe baharatı, gene aynı ismi taşıyan böreğin lezzetlendirilmesinde kullanılır.
Baharat Çeşitleri ve Saklama Koşulları
Baharatların uzun süre bozulmadan dayanması en avantajlı özellikleri olarak kabul edilir. Ancak bu dayanıklılığı sağlayacak koşulların önceden hazırlanmış olması gerekir. İdeal koşullarda saklanmadıkları takdirde aromalarını ve kokularını kaybeden baharatlar, yemeklere acımsı çor bir tat katarlar. Hindistan cevizi tozu, defne yaprağı, ada çayı, ıhlamur ve fesleğen gibi baharatların ilk 3 ay karanlık ve nemsiz bir ortamda saklanması önerilir. 3 aydan sonra buzdolabında saklanmaları, toplam saklanma sürelerinin ise hiçbir zaman 6 ayı geçmemesi gerekir. Hindistan cevizi tozu için bu süre daha da kısa olup, 3 ay içerisinde tüketilmesi önerilir. Hem baharatlar hem de aromatik bitkiler taze oldukları sürece aromalarını korur.
Baharatlar seramik kavanozlarda; ısı, nem ve güneşten uzak bir ortamda saklandıklarında daha uzun süre dayanırlar. Nem ve güneş, aromalarının kaybolmasında en önemli etken olarak kabul edilir. Bu nedenle cam kavanozlara koyduğunuz ürünleri mutlaka kapalı bir dolapta tutmanız gerekir. Hava ile temaslarının minimum olması bozulmalarını önler. Bu yüzden kapaklı kaplar en ideal ortamı sağlar. Tohum olarak satılan baharatların ömrü, öğütülmüş ve parçalanmış olanlara göre daha uzun sürer. Baharatları zaman zaman temiz bir beze döküp havalandırmanız ise aşağılara çökmüş olan yağın yeniden ürüne karışıp tazeliğini korumasını sağlar. Bu kurallara dikkat ettiğiniz takdirde çoğu baharatın ömrünü 2 yıla kadar uzatabilirsiniz.
Muskat baharat olarak en dayanıklı türler arasında yer alır. Sert kabuğu aromasını korusa da bir kez ıslandığında çürümeye başlar. Farklı yapılara sahip birçok baharat ve aromatik bitki arasında en narin olanlar ise yeşil yapraklılar arasından çıkar. Reyhan baharat olarak en dayanıksız yeşil yapraklı olarak kabul edilir. Kurutulmasına rağmen gün ışığı ve ısı çok çabuk bozulmasına neden olur. Çubuk tarçın ise sert kabuğuna rağmen yine hassas çeşitler arasında olup, gün ışığından ve ısıdan korunması gerekir. Trendyol fırsatlarını incelemek ve baharat satın almak için alışverişe hemen başlayabilirsiniz. o
7 Çeşit Baharat Ve Kullanım Alanları
Türk mutfağına özgü 7 farklı ürün ayrı bir öneme sahip olup, kullanım sıklıkları hemen fark edilmelerine neden olur. Yemeklere ayrı bir lezzet katan bu 7 baharatın mutfağımız ve kültürümüzde ayrı bir yeri bulunur. Yemeklere kattığı acı lezzet ile bilinen pul biber, Doğu ve Güneydoğu Anadolu mutfağında önemli bir yer tutar. Kırmızı baharatlar ailesinin bir üyesi olan ürün, cin biberi de denilen küçük süs biberlerinden elde edilir. Organik baharat olarak da ün yapan pul biber, ciddi bir C vitamini deposu olarak kabul edilir. İsot ise Şanlıurfa'ya özgü, aynı adı taşıyan biberlerden elde edilir. Genellikle karıştırılan bu ikili arasındaki fark lezzetlerine de yansır. İsot ağza ilk alındığında doğrudan kendine haz lezzetini salar, acısını ise daha sonra hissettirir. Biberin acısı diğerine göre daha uzun süre hissedilir.
Karabiber hem tane hem de toz olarak satılır. Tane karabiber et ve balık yemeklerine aroma katması için öğütülmeden olduğu gibi kullanılır. Sıcak iklimde yetişen siyah biber taneleri, Hindistan, Afrika, Brezilya ve Malezya'da bulunur. Gerek toz gerekse tane karabiber hazmı kolaylaştırıcı etkisi ile bilinir. Kekik, ülkemizde kimyondan sonra en sık yetişen baharatlar arasında yer alır. Mutfaklardan aşina olduğumuz parçalanmış kekiğin bir başka formu olan kekik otu ise anzer çayı ismi ile bilinir. Çay olarak demlenip içilebilen kekik otu, rahatlatıcı etkisi sayesinde stresi azaltır. Kimyon Türk mutfağının yıldızı olarak kabul edilir. Köftelerden dolmalara, hemen her yemekte kullanılan kimyon baharat tipleri arasında keskin lezzeti ile dikkat çeker.
Köfte baharatı, birkaç farklı baharat ve aromatik bitkinin bir araya getirilip öğütülmesi ile elde edilir. Ana maddesi kişniş olan ürün, Türk mutfağının en önemli lezzetlerinden biri olan köftelere esas lezzetini katan unsurlar arasında yer alır. Köfteler dışında dolma ve kebaplarda da kullanılan ürün, hazmı kolaylaştırır. Yenibahar, Jamaika biberi olarak bilinen ağaçtan toplanan meyvelerin kurutulması ile elde edilir. Birkaç farklı baharatın lezzetini bünyesinde barındırdığı için oldukça popüler olan ürün ülkemizde en çok dolmalarda kullanılır Eklem ağrılarına iyi geldiği bilinen ürün, en çok Amerika kıtasında yetişir. Sumak, ülkemize has ekşi lezzetler arasında yer alır. Salatalar, kebaplar, çorba ve et yemeklerine katılan sumak baharat olarak güçlü ve lezzetli aroması ile bilinir.
Renkli Baharatlar ve Kullanım Alanları
Zencefil, acı ve keskin aroması ile bilinir. Kurutulmuş kökleri öğütülerek toz zencefil haline getirilir. Bütün olarak hem taze hem de kurutulmuş olarak kullanılır. Dünya mutfağında, özellikle Uzak Doğu mutfağında ayrı bir yere sahip olan ürünün, Japon mutfağında turşusu kurulur. Sos ve salatalara toz zencefil olarak eklenen ürün, özel bitki çaylarına ilave olarak katılır. Hint safranı olarak da bilinen zerdeçal, etlere, pilav, çorba ve salatalara katılır. Toz zerdeçal mercimek çorbası, bazı peynir ve tereyağlarına ise renk vermesi amacı ile eklenir. Asya ve Uzak Doğu kültürüne ait olan zerdeçal baharat tipleri arasında en taze aromaya sahip sarı baharat olarak tanınır. Keskin lezzeti hafif acımsı olan toz zerdeçal, fırında tavuk ve hindinin altın rengi alarak pişmesi için de kullanılır.
Köri baharatı, güneydoğu Asya lezzetlerinin baş mimarları arasında yer alır. Tavuk, pilav ve makarna soslarının yapımında kullanılan köri, birkaç farklı baharatın birleştirilmesi ile elde edilir. Kokusu ve aroması oldukça yoğun olan köri baharatı, limonu andıran hafif ekşi tadını diğer baharatların eklenmesi ile yumuşatır. Sarı baharat olarak bilinse de bazen hafif turuncuya kaçan rengi içindeki ürünlerin oranına göre ton değiştirir. Biberiye, Akdeniz çevresinde yetişen aromatik bitkiler arasında yer alır. İtalyan ve Fransız mutfağının önemli çeşnileri arasında kabul edilir. Et yemeklerinde pişirme esnasında lezzetini geçirmesi için kullanılan biberiye, hem taze hem de kurutulmuş olarak farklı soslara da lezzet katar.
Kişniş, frenk maydanozu olarak da bilinir. Kurutulmuş yapraklarından kişniş baharatı elde edilen bitki, maydanozu andıran ancak daha keskin olan aroması sayesinde maydanozdan ayırt edilir. Kişniş daha çok sos ve salata yapımında kullanılır. İtalyan mutfağının vazgeçilmezi olan kişniş baharatı, makarna ve balık yemeklerine de katılır. Nane, ferah ve enerjik aroması ile nefes açar. Hem taze hem de kurutulmuş olarak yemek, salata ve çorbalara eklenir. Kuru nane zeytinyağlı dolmalara ve yoğurda çok yakışır. Kış çaylarına da ilave olunan kuru nane, öksürük ve benzeri şikayetlerin hafiflemesini sağlar.
Organik Baharat Fiyatları
Baharat fiyatları kilo üzerinden belirlenir. Cam veya plastik poşetlerde ambalajlanarak satılan ürünler, yerli ve ithal olmak üzere iki gruba ayrılır. Cajun baharatı Amerika'ya özgü bir ürün olup ithal edilir. Meksika mutfağında önemli bir yeri olan kajun baharatı, acı ve yoğun aroması ile etlere lezzet katar. Sos yapımında da kullanılan cajun, ülkemizde Meksika mutfağı sevenler tarafından iyi bilinir. Chicken Chimichanga yapımında kullanılan cajun baharatı, patates baharatı olarak da kullanılır. Bir diğer Meksika kökenli ürün ise fajita baharatı olup en az kajun kadar lezzet içerir. Fajita baharatı da tıpkı cajun gibi hafif acı aroması ile yemeklere kendine has yoğun kokusunu katar.
Çemen baharatı, Orta Doğu kökenli çemen otu bitkisinden elde edilir. Kayseri'de çemen tozu olarak pastırma yapımında kullanılır. Salça ve turşu yapımında da kullanılan çemen, kahvaltılık olarak hazırlanan bir tür macunun da içine katılır. Çemen baharatı, acı ve yoğun lezzeti ile Hint mutfağının da gözde baharatları arasında yer alır. Anadolu'da çaman olarak bilinen çemen, tohumlarının kurutularak öğütülmesi ile elde edilir. Türkiye'de pastırma yapmak için kırmızı biber ve sarımsak ile karıştırılan çemen tozu, sucuk ve köfte harçlarına da ilave edilir. Çiğ köfte baharatı, ülkemize has baharatlar arasında yer alır ve birkaç farklı baharatın bir araya gelmesi ile elde edilir. Acuka baharatı, kahvaltılık olarak hazırlanan gene aynı ismi taşıyan bir çeşit macunun içine katılır.
Baharatlar içinde safran, fiyatı pahalı olan ürünler arasında yer alır. Ülkemizde Safranbolu'da yetiştirilen ürün, hem fiyatı hem de yoğunluğu nedeni ile yemeklere eser miktarda katılır. Tatlı, et yemeği ve pilavlara konan safran baharatı, sultanların baharatı olarak da bilinir. Eski İstanbul sofralarında, yemeğe safran baharatı katıldığında bir tutam da tabağın üstünü süslemek için konan ürün, misafire verilen değerin göstergesi olarak kabul edilir. Şifa kaynağı olarak bilinen ürün, ilaç endüstrisinin de gözdeleri arasında yer alır. Trendyol avantajları ile baharat satın almak için hemen alışverişe başlayabilir, çörek otu, havlıcan, karanfil ve daha fazlasını satın alabilirsiniz.
KARGOBEDAVA
KARGOBEDAVA
KARGOBEDAVA
KARGOBEDAVA
KARGOBEDAVA
